Hofje De Armen de Poth

Na het gereedkomen van van de eerste stadsmuur uit 1300 liggen de tuinen ‘Pothof’ en ‘Bloemendal’ buiten de muren van de stad. Dat is natuurlijkerg ongelukkig wanneer de stad wordt aangevallen of belegerd.  Dit feit zal ongetwijfeld een rol gespeeld hebben bij de bouw van de tweede stadsverdediging die gestart is in 1388 aan de oostzijde van de stad.

De tuinen zijn  in de loop der tijd stadsboerderijen geworden. De namen leven voort in de Bloemendalse straat, de Poth straat en het Hofje de Armen de Poth.

Het Hofje De Armen de Poth. Over de herkomst van de naam ‘de Poth’ is veel onduidelijk. De directe reden is natuurlijk de verwijzing naar de oude tuin. In veel  middeleeuwse steden kom je de naam Poh tegen als Pothhuis of Pothhuizen.  De naam Poth verwijst van oudsher, omdat men niet kon lezen of schrijven, naar het oude alchemistische symbool voor het gemene leven.

Even buiten de eerste ommuring, thans binnen de tweede stadsmuur, bezaten de Heilige Geest- of Pothbroeders een stuk grond, voor het eerst vermeld in 1388. Deze geestelijken brachten geld bijeen om de armen te voorzien van voedsel. Deze zgn. proven waren brood, boter, vlees, spek, eieren, wortels en haring. In de 15e eeuw werd de Pothof ingericht voor het verplegen van pestlijders. Rond 1500 verrees de kapel, gewijd aan St. Rochus, de beschermheilige van de pestlijders en lijders aan hondsdolheid. In 1547 kwamen de Celzusteren er wonen. Eind 19e, begin 20e eeuw is het een echt hofje geworden waar tot 1975 wekelijks brood werd uitgedeeld. Nu nog wordt er krentenbrood uitgedeeld op de Stichtingsdag, met Kerstmis en met Pasen. Rijke Amersfoorters stortten geld in de ‘pot' voor de bewoners, zoals een 16e eeuws rijmpje zegt:

Men deelt hier mild door de gunst van God. Vol zegen is en blijft de pot.

Het pesthuis is 100 jaar geleden afgebroken. Het complex bezit thans 49 woningen voor Amersfoorters met een bescheiden inkomen en ouder dan 60 jaar.

Het hofje is met zijn lange geschiedenis een van de oudste hofjes van Nederland.

FUNDATIE-OORKONDE VAN DE ARMEN DE POTH

De verborgen, alchemistische betekenis  van een  (rituele) pot  (betekenis  = het gemene leven). Heksen en tovenaars worden vaak afgebeeld  al roerend in een grote pot of ketel. De symbolische betekenis daarvan is  dat zij  het gemene leven in beroering brengen.