Het Sint Jansconvent

“In den Jaare 1388 is er te Amerfoort, door Floris van Radewyn, een vermaardt Priester van Deventer. En den Leermeester van Thomas a Kempis, een Kapel en Broederschap gesticht, een Klooster van de St. Hieronymus-Broeders is bygeplaatst. In den Jaare 1529 heeft Dermont, Overste te Utrecht, de voorgemelde Broeders uyt haar Klooster verdreven, om datse van Ketterye verdagt waren; en in derselver plaats heeft hij’er Regulieren van Vreedendaal doen woonen. Het meeste gedeelte van dit Convent is tot schoone Burgershuysen vertimmert, en de Kapelle is aan de Franschen en Engelschen tot den Predik-dienst ingeruymt.”

Bron: Kabinet van Nederlansche en Kleefsche Outheden

Sint Jansklooster, A.de Haan, 1729

Koorsluiting van de kloosterkapel. Van het later aangebouwde deel, dat iets lager was, is nog juist het pannendak te zien. In 1729 is het verval al goed zichtbaar.

Bron: Gezocht op Amersfoort

Waarom het Sint-Jansklooster?

De Hanzestad Brugge was in de 12e eeuw het handelscentrum van de Lage Landen. Er werd handel gedreven met zowel de Middellandsezeelanden als met met Noord Duitsland, met name de Hanzestad Hamburg. De Handelsroute liep van Brugge via Antwerpen en Amersfoort richting Groningen. Op deze weg is tussen 1144 en 1187 een Commanderij gesticht in Alphen vlakbij Breda. Deze Commanderij met de naam Ter Brake, de noordelijkste en de enige tempelierscommanderij in Nederland, beheerde de handelsroute en was verantwoordelijk voor het onderhoud, de beveiliging van de weg en ook de verzorging van zieke reizigers in de infirmerie bij de H.Geestkapel. Dat duurde tot 1313 toen alle bezittingen van de Tempeliers werden overgedragen aan de Johannieters en de Tempelorde werd verboden. De Tempeliers vonden onderdak bij de Johannieters en veranderde hun naam in de Sint-Jans broederschap, maar niet hun werkzaamheden en verplichtingen. Dat zij zichzelf trouw zijn gebleven blijkt uit hun patroonheiligen. De patroonheilige van De Johannieters is Johannes de Doper. De patroonheiligen van het St.Jansklooster zijn Johannes de Doper én Johannes de Evangelist. Dezelfde patroonheiligen als van de voormalige Tempeliers.

Het St Jansklooster is gelegen in de Kamp bij de Beestenmarkt; in 1388 was hier een kapel voor wereldlijke personen; Floris Radewijn (leerling van Geert Groote) maakt hier een geestelijke groep van; 1444 uitgebouwd tot klooster door de broederschap van St Jan en enige broeders uit het Fraterhuis achter het St Pietersgasthuis; 1529 de broeders moeten het klooster verlaten (in opdracht van Overste Dermond van Utrecht) op verdenking van ketterij; 1579 secularisatie, kapel ingericht als garnizoenskapel (o.a. voor de troepen van Leicester); later Waalse kerk; 1739 afbraak kapel behalve het koor-gedeelte; rest gesloopt; (deel van het) kerkhof wordt Beestenmarkt.

Bron: Archief Eemland, De laatste tempeliers