De commanderij Alphen in de directe omgeving van Breda

In Alphen, niet ver van Breda, stond de commanderij van Ter Brake. Volgens historici is Ter Brake de enige commanderij in het huidige Nederland. De tempeliers vestigden zich in Alphen tussen 1144 en 1187, na een schenking van de heren van Breda. De commanderij had bezittingen en rechten in Alphen zelf, maar ook in Oosterhout, Rixtel en Heesbeen in Noord-Brabant. Een akte uit 1236 vertelt ons dat de commanderij uit een omwalde hoeve met landerijen bestond, de naam Ter Brake wijst immers op het breken of scheuren van de grond door het ploegen. Bij de hoeve hoorde een molen en talloze erfpachten en accijnzen op dertien hoeves en tientallen stukken grond.

De tempeliers van Ter Brake kwamen in aanvaring met de broeders van de abdij in Tongerloo. Het pleit werd in het voordeel van de tempelorde beslecht in aanwezigheid van de tempelbroeder Herman en de prior van Waver. In een oorkonde uit 1260 vinden we de namen terug van nog twee Nederlandse tempeliers: ‘broeder Johannes en broeder Henricus de Brake, broeders van de militie van de tempel’.

Toen de hospitaalridders in 1313 de goederen in handen kregen waren ze slecht onderhouden. In de eeuwen die volgden, bouwden de ridders van Sint-Jan het goed uit tot een commanderij. Geplaagd door oorlogen en steeds terugkerende overstromingen, besloten de ridders in 1616 het goed over te dragen aan Willem van Nassau, de prins van Oranje en baron van Breda.

Bron: De tempeliers, Jan Hosten pg. 229

Comanderij Ter Brake 1

Comanderij Ter Brake 2