De Broederschap van st. Jan de Doper en St. Jan de Evangelist

Tegen het einde van de 12e eeuw hebben de Tempeliers hulp verleend bij de oprichting van een andere militaire orde, de geduchte ridders van de Duitse Orde. Deze ridderorde had een geweldig eigen vorstendom gecreëerd, de ‘Ordenstaat ‘ genoemd dat zich uitstrekte van Pruisen via de Baltische staten tot de Finse Golf

De Franse koning Filips IV, jaloers op de rijkdommen van de Tempeliers, geeft de voornaamste aanzet tot hun ondergang in 1213 in Parijs. De orde wordt ontbonden en verboden. De bezittingen worden overgedragen aan de Johannieters. Belangrijkste leden komen om op de brandstapel. Velen andere vluchten. Nu kun je een orde wel verbieden, maar dat wil nog niet zeggen dat daarmee ook het gedachtegoed en werkzaamheden opgehouden zijn te bestaan.

Met name de Tempeliers in Vlaanderen met het belangrijkste tempelierscentrum Brugge hebben een goede samenwerking en genieten bescherming van de ‘Duitse Orde’. Wel veranderen zij hun naam en zullen verder hun werkzaamheden voortzetten als de Sint Jan Broederschap, maar wel met dezelfde patroonheiligen als die van de Tempeliers: Johannes de Doper en Johannes de Evangelist.

Het zijn aanvankelijk de Tempeliers die aanzet geven tot de eerste steenhouwersgilden.

Picknett en Prince betogen dat de Tempeliers achter de oprichting van bouwgilden zitten, waaronder dat van de steenhouwers. Ze worden lekenleden van de orde der Tempelieren en later die van de St Jan Broederschap met alle voordelen van dien, zoals huisvesting, betaling, verzorging en vrijstelling van het betalen van belasting.

Dat gebeurt ook in Amersfoort.  “In den Jaare 1388 is er te Amerfoort, door Floris van Radewyn, een vermaardt Priester van Deventer een Kapel en Broederschap gesticht”.  Of dat werkelijk Flores Radewijns is geweest valt nog te bezien.

Maar het Sint Jansconvent en de De Broederschap van st. Jan de Doper en St. Jan de Evangelist met de gelijknamige patroonheidligen is een feit.

Bron: U. Ziegler, Geschichte des Deutschen Ordens, Keulen 2003.

Bron: Kabinet der Nederlandsche Oudheden

Bron: Regeren vanuit het duister