De ‘gouden’ bol op de naaldspits van de kerktoren

Merkwaardig genoeg vind je in heel Amersfoort maar ook overal elders in het land bovenop de naaldspits van de kerk of kapel direct onder de haan of het kruis een vergulde bol.

De betekenis van die ‘gouden’ bol gaat terug naar de middeleeuwen en wel naar de oorsprong van de gotiek. In de gotische bouw speelde de vier levenselementen een cruciale rol. Het element ‘lucht’, het omhoog rijzende, het komen tot God werd als belangrijkste gezien. Daarna kwam het element ‘water’, gebaseerd op de doop. Door de doop werd je immers christen en maakte je deel uit van de kerk god’s. Ook het element ‘aarde’ werd als noodzakelijk ervaren om te leven. Het vormde de verticaal van hemel en aarde, gesymboliseerd door de zware kolommen en zuilen in gotische kerken en kathedralen. Als laatste element het ’vuur’, de zon die leven mogelijk maakt, maar ook neemt werd gesymboliseerd door het ‘goud’  van de bol. De bol zelf verwijst waarschijnlijk naar de kosmische dauw.
Omdat de uit koper gedreven bol bij noodweer natuurlijk als eerste de bliksem aantrok was de toren eigenlijk bliksemafleider geworden voor de gehele stad. Hoe dat precies zat wist men natuurlijk niet in de middeleeuwen. Op niet kerkelijke gebouwen werd het element ‘vuur’ meestal gesymboliseerd door een verguld vaantje op het hoogste punt van het gebouw te plaatsen.  (zie bijvoorbeeld de Koppelpoort)