De naaldspits

Het woord ‘naaldspits’ komt etymologisch van het woord spits van het nieuwhoogduitse spitza en het oudhoogduitse spizza, "punt" betekenend. Het Engelse woord spire is afgeleid van het Angelsaksische "speer".

Symbolisch gezien hebben naaldspitsen twee functies. De eerste is het verkondigen van macht. Een spits, met de herinnering aan de speerpunt, geeft de indruk van kracht. De tweede is het omhoog reiken in de richting van de hemel. Het hemelse en hoopvolle gebaar van de spits is een reden voor zijn toepassing in religieuze gebouwen. Een spits op een kerk of kathedraal is niet alleen een symbool van vroomheid, maar wordt vaak gezien als een symbool van de rijkdom en het prestige van de orde, of opdrachtgever die opdracht gaf voor de bouw.

Spitsen worden als architectonisch ornament veelvuldig aangetroffen op christelijke kerken bovenop of in plaats van de kerktoren. Hoewel elk kerkgenootschap kan kiezen om een spits toe te passen in plaats van een toren, is het ontbreken van een kruis op het bouwwerk een vaker voorkomend verschijnsel op rooms-katholieke en andere pre-reformatorische kerkgebouwen.

Maar er is ook nog een heel andere uitleg, die stamt uit de vroegste middeleeuwen en die te maken heeft met het zich open stellen voor contact met het bovennatuurlijke, de goden of middeleeuwse christelijke God. Dat is het geheim van de puntmuts of punthoed. Je kunt je de vraag stellen, waarom alleen kabouters, feeën, heksen, tovenaars en kerktorens punthoeden dragen? Het antwoord op die vraag is dat punthoeden of mutsen al eeuwenlang refereren aan het bovennatuurlijke. De eerste punthoeden die we in de geschiedenis tegenkomen zijn die van de Hittitische goden. Later in de 2e eeuw na Chr vind je de buste van Attis in het Cabinet des médailles van de Bibliothèque nationale de France, die een Frygische (punt)muts draagt .



In de 15e eeuw ontstaan nieuwe denkbeelden o.a. van Christian Rozenkreuz over de kosmische dauw die God vanuit de hemel als het ware door een trechter via de kerk over de mensheid laat neerdruppelen.


De puntmutsen van kabouters feeën, heksen en tovenaars zijn daardoor hét symbool geworden van bovennatuurlijke gaven.  Aardig is om te zien dat een heks vaak wordt afgebeeld met een geknakte punthoed ten teken dat er iets mis is gegaan bij de overdracht van de bovennatuurlijke gaven.


Tijdens Semana Santa, in aanloop naar Pasen worden in verschillende landen talloze processies gehouden waarbij het lijdensverhaal van Jezus wordt uitgebeeld. Gewoonlijk lopen de deelnemers aan de processie met grote, gekleurde punthoeden.