De bron

Ongeveer vijf meter onder de oppervlakte zijn bij archeologisch onderzoek de fundamenten opgegraven van de stadsbron uit de vijftiende eeuw. Het bijzondere van deze opgraving is dat de bron vijfhoekig is. Dat wil zeggen het fundament is rond met op vijf plaatsen een vijfhoek. Dat is interessant omdat een vijfhoek heel moeilijk te construeren is. Het is dus niet zomaar een put, maar heel bewust en bekwaam gebouwd. Door wie is helaas niet te achterhalen.

Veel later is de bron herbouwd naar het voorbeeld van de bron/put in s' Hertogenbosch.

Omdat niet bekend is wie de architect van het oorspronkelijke vijfhoekige bron is, maar wel uit welke tijd deze is, namelijk de 15e eeuw mag je veronderstellen dat de oorsprong alchemistisch is. Enerzijds omdat de ervaren bouwmeesters allemaal alchemisten waren, anderzijds door de bijzondere vormgeving.

De oorspronkelijke vorm is rond met op gelijke afstand 5 vijfhoeken. Deze in de alchemie bekende vorm duidt op de samenhang en verbinding van alle (toenmalige) kennis = filosofie. Je zou met een met vaste hand met één lijn de 5x5-hoek kunnen tekenen. Daarmee stuit je op de essentie van de alchemie dat ‘verbinden’ betekent.

Dit figuur en in het bijzonder de bron is niet alleen een bron van water, maar is figuurlijk ook de bron van alle kennis. Dat houdt in dat men er in de middeleeuwen van uitging dat er binnen de middeleeuwse kennis van filosofie (de cirkel) vijf te onderscheiden kennisgebieden (de vijfhoeken) waren, te weten:


Als wij het woord ‘kennis’ lezen mag dat zeker niet verward worden met de ‘kennis van nu’ De kennis van de middeleeuwen was helemaal gestoeld op heel oude, vaak Griekse, tradities en wat de architectuur betreft ook op verfraaiing en verhoudingen, meestal de gulden snede. Veelal konden de kennisbeoefenaren noch lezen, noch schrijven. Daarom gebruikten ze voornamelijk symbolische beeldtaal in de veronderstelling dat de ingewijde de boodschap wel zou begrijpen. Daarbij komt dat alchemie (het beoefenen van kennis) door de kerk beschouwd werd als ketters, denk bijvoorbeeld aan Galileo Galilei, die de brandstapel alleen kon ontlopen door zijn werk te verloochenen. Dat was dus een bijkomende reden om kennis vooral te verpakken in een soort picturaal geheimschrift om de brandstapel te ontlopen.


De vijfhoeken