Philosophia / Sophia / Vrije Kunsten / De Zeven Schone Kunsten
Philosophia et septem artes liberales gezien aan het einde van de 12e eeuw, Herrad von Landsberg 1180 (Hortus deliciarum)
De vrije kunsten worden onderverdeeld in het Trivium van taalvakken en het Quadrivium van rekenvakken.
De kunsten heten ‘vrij’, in tegenstelling tot de ‘artes illiberales’ omdat ze deel uitmaakten van de intellectuele training van vrije, of vrijgestelde mannen. De niet-
Het Trivium vormde de basis van de universitaire studie; daarna volgde het Quadrivium.
Trivium: (op het woord betrokken wetenschappen)
- Grammatica: taalkunde
- Dialectica of logica: logisch redeneren
- Retorica: de kunst om een betoog op te zetten
Quadrivium: (op het getal betrokken wetenschappen)
- Rekenen: rekenkunde (getal)
- Geometria: meetkunde (ruimte)
- Musica:harmonieleer (tijd)
- Astronomia: kosmologie (ruimte in tijd)
Daar kwamen na de herontdekking van veel van de werken van Aristotales in de loop van de 13e eeuw nog drie vakken bij:
- Moraalfilosofie: wijsbegeerte die handelt over wat goed en kwaad is)
- Metafisica: wijsbegeerte die niet de werkelijkheid onderzoekt zoals ze ons gegeven wordt uit zintuiglijke waarneming (fysica), maar op zoek gaat naar het wezen van die werkelijkheid en wat haar constitueert.
- Natuurfilosofie: de wijsbegeerte die de stoffelijke wereld tot voorwerp van studie heeft. Deze filosofische natuurbeschouwing kan gezien worden als voorloper van de moderne natuurwetenschappen.
Als je goed naar de afbeelding hiernaast kijkt zie je dat Philosophia een soort kroon op haar hoofd heeft met drie gezichtjes. Die kroon duidt op de ‘driepuntige kroon’ duidend op de samenhang en eenheid van de:
Theologie: voorkennis, voorzien, visie
Vrije kunsten: kennis, beredeneren, ratio (artes liberales)
Alchemie/Magie/Astrologie: kunde, verbeelden, symboliek (artes iliberales)
Daaronder zie je Socrates (denken vanuit een vraag die gedurende het gehele denkproces centraal blijft staan) en Plato (denken zonder begeerte, zonder er beter van te worden, alleen uit vriendschap met de kennis).
- Socrates: De Zetetiek = de leer om uitsluitend door (hoe kun je…)-
vragen te stellen oplossingen te vinden = creativiteit - Plato: Compareren = belangeloos en zonder begeerte en vriendschappelijk elkaars meningen toetsen, zonder een mening op te willen dringen = communiceren
De driepuntige kroon uit de alchemie komt geheel overeen met de drie figuren hierboven, maar heeft dan wel de vorm van een symbolische kroon gekregen, gebaseerd op een pentagram. In dit verband is het aardig om te weten dat de drie ‘Wijzen uit het Oosten’ vaak worden afgebeeld met een driepuntige kroon op het hoofd. Daarom ook wel de ‘Drie Koningen’ genoemd. De driepuntige kroon wijst op de drie alchemistische seutels: die van wijsheid, die van rijkdom en die van aanzien. De drie koningen, wijzen (lees: alchemisten) bieden Jezus in de kribbe goud (rijkdom = kennis om goud/geld te maken), mirre (geestverruiming = aanzien) en wierrook (verbinding met het hogere = visie) aan.
theologie
wijsheid
artes iliberales
kunde / aanzien / macht
artes lilierales
rijkdom / kennis
socrates
creativiteit
plato
communicatie
De driepuntige kroon:
drie alchemistische sleutels tot
wijsheid, rijkdom en macht
Interactie d.m.v.:
- allusieve verhalen
- schilderstukken
- gedichten
- dans
Interactie d.m.v.:
- beelden
- symbolen
- gebaren
Interactie d.m.v.:
- gesproken taal
- geschreven taal
- getallen