Bron: De historie van de waterlopen in de stad

De Barneveldsebeek en de Heiligenbergerbeek "troffen elkaar" oorspronkelijk in de buurt van de Kolk bij de huidige Zwaanstraat.

Het zuidelijke deel resteert als een sloot langs de Zwaanstraat. Het noordelijke deel is gedempt.

Deze waterloop is in de loop der tijd, in naam en feitelijk, een deel geworden van de Barneveldsebeek, die ook Vlierbeek (of Flierbeek) werd genoemd. Oorspronkelijk was het een deel van de Heiligenbergerbeek (die ook wel Luntersebeek werd genoemd). De waterloop Flierbeek loopt heden vanuit het Valleikanaal, met een duiker tegenover de Undineflat, tot aan de Hogeweg/Flierbeeksingel en mondt uit in de Beek). Zie ook het kaartje bij "Het bekenstelsel van de Eem".

Ge-/vergraven bij bouw tweede stadsmuur. Onduidelijk is of, hoe en waar de samenvloeiing van 1d en 6a/b heeft bestaan.

De Barneveldsebeek en de Heiligenbergerbeek "troffen elkaar" oorspronkelijk in de buurt van de Kolk bij de huidige Zwaanstraat.

Dit is de "grenssloot" langs de Heiligenbergerweg. Zie voor een kaart uit 1829 ook bij "Kaartencollectie" onder bestelnummer K10012. Deze kaart betreft de oude bedding van de Barneveldsebeek, die met een meander uitloopt in de grenssloot aan de westzijde van de Heiligenbergerweg ("Driesjespoortweg"). Deze sloot mondt vervolgens uit in de Heiligenbergerbeek.

1fa, de waterloop is een hypothese. 1fb, in de Heerestraat is een natuurlijke waterloop gevonden. Gedempt eind 14e eeuw.

"Bypass" als verbinding tussen Barneveldse- en Heiligenbergerbeek. Nog aanwezig.


Deze bypass ("Flierbeek-verbinding") is waarschijnlijk in de tweede helft van de 16e eeuw gegraven. Meer water kwam naar Amersfoort, nadat de turf in de buurt van Veenendaal in hoog tempo was afgegraven. Vandaar de aanleg van deze extra afvoermogelijkheid van het water.

De Barneveldsebeek en de Heiligenbergerbeek "troffen elkaar" oorspronkelijk in de buurt van de Kolk bij de huidige Zwaanstraat. In oude teksten wordt deze samenvloeiing "Kruiskolk" genoemd.

In 16e eeuw gegraven "bypass" als boezem; tevens doorvaart voor turfpramen; gedempt eind 16e eeuw. Het gebied waar deze gracht heeft gelopen werd later `De Oude Gracht` genoemd

Gedempt bij bouw eerste stadsmuur.

Gegraven bij bouw eerste stadsmuur.

Vergraven bij bouw eerste stadsmuur.

Voor een verklaring van deze naam, zie de sortering op onderwerp bij "Havik". Recent onderzoek geeft als een verklaring, dat het Havik mogelijk een haven is geweest, een gebied dat onder invloed stond van het op- en neergaande getij. Vik zou wel bocht betekenen, maar hav is verwant met "haf", "haven" en "heffen". Dit zou betekenen dat de kwestie van de oorspronkelijke loop van de Eem, anders bekeken moet worden.

Gegraven kort na 1200. De kolk met de naam "Stadtscolck" werd ook "Noortwyck Colck" genoemd, naar een eigenaar van het huis "Tinnenburg", Frans van Westreenen van Noordwyck.

"Vochtige omstandigheden"; vergraven begin 13e eeuw. Zwarte stippellijn bij 4b, duidt op mogelijke aanwezigheid van verdedigingswal.

Ver-/gegraven bij bouw eerste stadsmuur; gedempt 1630-1640 ('t Zand).

Datum "overkluizing" onbekend, uiterlijk in 17e eeuw. Onder het huis op 't Zand 39, geboortehuis van de historicus Abraham van Bemmel (1703-1785), is een deel van deze overkluizing nog te zien.

Demping onbekend; beschoeiing uit 15e/16e eeuw is bekend.

Gegraven rond 1300, wellicht tijdens de bouw van de eerste muur.

Gegraven rond 1300, wellicht tijdens de bouw van de eerste muur; verbreed en uitgegraven tot de Melm, in 1555

"Afsluiting" onbekend

Deel van 1e omgrachting, deel bij Spui mogelijk verdedigingsgracht.

Mogelijk een deel van een (extra) 3e gracht tot Tinnenburg; overkluizing van Observantenklooster tot Tinnenburg is bekend.

Gegraven bij bouw eerste stadsmuur.

Gegraven bij bouw tweede stadsmuur.

Gegraven bij bouw tweede stadsmuur; gedempt in de jaren 1956/57,  de huidige Stadsring (van 1958 tot 1966, Rondweg genaamd)

Barneveldsebeek; natuurlijke waterloop

Hofgracht gegraven in 12e eeuw; tegen eind 12e eeuw dicht door overstroming.

Natte omgeving Groenmarkt.

Natuurlijk water eind 12e eeuw; vermoedelijk gedempt in de 14e/15e eeuw.

De oudst bekende waterbouwkundige werken rond Amersfoort zijn: 2, 3a en 3b, 4a en 4b, 7a en 7b, 9a en 9b, 10