De bolvormige torenhelm        herkomst naam ‘helm’


Over de oorsprong van de bolvormige torenbekroning is veel gespeculeerd. De introductie daarvan wordt met de komst van de renaissance naar de Nederlanden verbonden. Maar de eerste Nederlandse voorbeelden in Delft en Breda dateren al van rond 1500 en dat maakt het twijfelachtig dat de introductie van de bolvormige torenbekroning met invloed van de Italiaanse renaissance samenhing. Aannemelijker is een heel andere bron: niet Rome, maar Jeruzalem. Het oudste bekende voorbeeld in de gehele Nederlanden levert namelijk vermoedelijk niet toevallig de nog bestaande koortoren van de Jeruzalemkerk in de Vlaamse handelsmetropool Brugge op. Die moet daar met zijn naar ‘Het Oosten’ verwijzende bekronende bol tussen 1471 en 1483 zijn opgetrokken, direct na de terugkeer van zijn pelgrimsreis naar het Heilige Land door de koopman en magistraat Anselmus Adornes, de bouwheer van deze privékerk.


Al veel eerder in de 15e eeuw hielpen zulke bolvormige torenhelemen of grote koepels binnen de schilderkunst om aan bijbelse taferelen en oriëntaals-exotische ‘couleur locale’ van het Heilige Land te verlenen, waar in Jeruzalem al sinds onheuglijke tijden de - immers op de Tempelberg gelegen! - Rotskoepelmoskee (688-691) met de goddelijke Tempel van Salomo (dan wel met een van zijn beide antieke opvolgers)  vereenzelvigd werd.


Bron: Historisch jaarboek 2016 pg. 18,19