De Pot en de H. Geest


Het logo van de stichting ‘De Armen de Poth’ bestaat van ouds her uit twee delen, boven de Heilige Geest en onder de pot. De Heilige Geest duidt op de Broeders van de Heilige Geest, voortkomend uit de Broederschap van de Moderne Devotie die in Amersfoort actief waren op het gebied van armenzorg. In veel plaatsen vind je in dat kader nog de ‘Heilige Geesthuizen’.

Met de pot is het anders gesteld. In vroeger tijden, lang voordat het hofje gesticht werd, lag op deze plaats de ‘Pothof’. Het was een soort stadstuin, buiten de eerste stadsmuur, waar knollen en andere ‘groenten’ werden opgekweekt, als voedsel voor de stad. In een aantal Nederlandse steden vind je nog namen die naar de pot verwijzen, zoals de Pothuizen, de Pothtuinen, de potakkers etc.

 

De pot komt van een al heel oud alchemistisch symbool voor het leven en alles wat met het leven en overleven te maken heeft.



In de alchemie komt de pot regelmatig als symbool terug. Bijvoorbeeld in de vorm van een magisch attribuut, in de kookpotten van heksen die roeren in het maatschappelijk leven, maar ook als gelukstalisman zoals het hoefijzer maar wel met de opening naar boven gericht.


In de 15e en16e eeuw groeide het aantal universiteiten in Europa enorm en steeds meer studenten bekwaamde zich ‘Vrije Kunsten’ (de septem artes liberales), de Theologie en de Alchemie (de artes iliberales), zoals bijvoorbeeld de universiteit van Praag.

Het aardige is dat er vooral in de 17e eeuw naast de oude symbolische pot nieuwe ‘pot’-symbolen ontstaan en gebruikt worden om bepaalde levensvormen te duiden:

Het symbool van de Heilige Graal voor het geestelijk leven

De H.Graal in de Oudkatholieke kerk in Amersfoort

De zeven Vrije Kunsten

Vanitassymbolen in landschap, Withoos Flehite

Het symbool van de Romeinse Vaas voor het rijke leven  

Het symbool van de alchemistische pot voor het gewone leven en overleven

Het hofje De Armen de Poth