Sint Joris, Georgius

Sint-Joris Joris (Georgius) van Cappadocië (geboren 270 Lod Palestina, gestorven 303 te Nicomedia) is: Patroonheilige van (onder andere) Engeland (sinds 1222), Catalonië, Aragón, Portugal, Malta, Litouwen, Servië, Montenegro, Georgië, Ethiopië, Londen, Moskou, Milaan, Genua, Ferrara, Reggio di Calabria, Freiburg im Breisgau, Piran, Beiroet, Amersfoort, Ridderkerk, Terborg, Scouting, boeren, mijnwerkers, kuipers, zadelmakers, toeristen, ziekenhuizen, soldaten, militairen, gevangenen, ruiters, vee, strijd in elke vorm, Mutua Fides (de sociëteit van het Groninger Studenten Corps Vindicat atque Polit), kunstenaarsbeweging Der Blaue Reiter. Patroon tegen: oorlogsgevaar, bekoringen, koorts, pest. Patroon voor: het weer. Helper in nood. Creu de Sant Jordi (Sint-Joriskruis) een van de belangrijkste Catalaanse onderscheidingen.

Perseus & Andromeda

De mythologische koning Cepheus ketende zijn dochter Andromeda aan een rots vast om de zeedraak Ceto tevreden te stellen, zodat deze zijn rijk niet zou verwoesten. De held Perseus kwam aan op het gevleugelde paard Pegasus, versloeg de draak en redde Andro-meda. (Griekse mythologie)

Gezeten op een wit paard doorsteekt de engel Gabriël het boze oog in de vorm van de duivelse vrouw Lilith. (Vroeg middeleeuws handschrift)

Het kwaad (draak=macht) beheerst de levenselementen: aarde, water, lucht, vuur en daarmee ook de geest. St. Joris (de alchemist) op het witte paard (kracht en moed) bevrijdt de geest (de geketende maagd) om te zoeken naar wijsheid.

Tempeliers, afgebeeld in de 13e eeuw in  Frankrijk Engeland Begië en Nederland

Na de komst van de tempeliers wordt Sint Joris vaak afgebeeld met een vaandel met het tempelierskruis. Bovendien worden vooral kerken in moerasachtige gebieden en het rivierengebied in Nederland vernoemd naar Sint Joris. Zo ook de kerk in Amersfoort, toegewijd aan Sint Nicolaas krijgt in 1248 door de Utrechtse bisschop  Otto de derde een nieuwe patroonheilige St. Georgius.

De draak is de meest prominente van de fabeldieren. Hij wordt vaak afgebeeld als gevleugeld reptiel, ook wel als slang, worm of salamander en is meestal een bron van fascinatie, angst en ontzag. De vier elementen aarde, lucht, vuur en water werden verenigd in de draak. De jonge geketende maagd staat voor de geest of spirit. Door de draak te verslaan kan de geest bevrijd worden van duistere krachten. (1470)

Sint Joris zou symbool staan voor de nobele strijd ten behoeve van hulpelozen en zwakken, ten koste van het kwade: een godstrijder. Zijn verering in Noordwest Europa nam in de twaalfde eeuw een hoge vlucht, hoofdzakelijk dankzij de kruistochten. De ridders die aan de kruistochten hadden deelgenomen, maar niet alleen zij, spiegelden zich graag aan deze godstrijder en maakten hem tot beschermheilige van de door hen gestichte kapellen en kerken. Dit is de reden dat in het bisdom Utrecht net als in vele andere bisdommen de meeste kerken aan Sint Joris waren gewijd, door de adel gesticht. In dit licht ligt het ook in Amersfoort voor de hand dat dit patrocinium door de adelijke hofmeiers zal zijn uitverkoren voor de kapel op hun hof.

Bron: De St Joriskerk in Amersfoort blz.15

Sint Joriskerken in rivierenland