Tempelierskruis


Helemaal boven in het ‘Kindeke Jezus’ is in het kozijn van de deur aan de scharnierzijde een tempelierskruis uitgehouwen.

Er is geen reden om aan te nemen dat dit teken er zo maar is ingezet, omdat het met grote zorg en professioneel is aangebracht op de juiste plaats in de deurstijl. Er wordt wel gezegd dat het het wapen van Amersfoort is. Dat klopt want dat is ook, en niet toevallig, het tempelierskruis.

Het kruis  van de tempelridders is een eenvoudig Grieks kruis zonder vaste vorm. De meest voorkomende vorm is het gelijkbenige kruis. De tempeliers plaatsten deze kruisen op of in de deurstijlen van hun huizen, om aan te tonen dat ze vrijgesteld waren van belastingen en dat ze buiten de bevoegdheid van de lokale geestelijkheid stonden. Na verloop van tijd werden ook kruisen geplaatst op woningen die ze verhuurden, op hun bouwwerken en zelfs op vee.  

Toch is het achtpuntige kruis of de croix pattée, waarbij elke been twee uitlopers heeft, bij het publiek het meest bekend. Het lijkt alsof de vorm van het kruis evolueerde tot een perfecte cirkel, waarbij we door het optisch bedrog de indruk krijgen dat het om een bloem met vier blaadjes gaat. We vinden deze geëvolueerde vorm terug op muren van commanderijen, in kapellen en ook op grafzerken.

Bron: De tempeliers, Jan Hosten pg. 254

Een van de vloergrafzerken met een croix patée in de St-Joriskerk in het zuidelijk transept net voor de pilaar bij het oxaal.

Heraldische kruisen

Temperare: in de juiste verhouding  (de zuilen: horizontaal en verticaal)
Vigil: (altijd) waakzaam
Idoneus: (immer) betrouwbaar

Bron: les tombes des Chevaliers du Temple