Joodse gevelsymboliek

De afwatering van het verdiept liggende platte dak van ‘het Huis met de paarse ruitjes’ aan de Zuidsingel was in de achtiende eeuw vast niet aangesloten op een regenpijp. Het hemelwater werd aanneemlijker wijs afgevoerd via de twee identieke, bronzen waterspuwers, aangebracht op de voorgevel van het pand. Of het nu om een versiering gaat of dat ze werkelijk gefunctioneerd hebben als waterspuwer is eigenlijk niet bekend. Maar je kunt aan de maskers, vooral aan de fraaie hoeden, wel zien dat het niet zomaar om iemand gaat.

Wie zou deze figuur kunnen zijn en waarom is hij daar aangebracht?

Via Frans Krom, een van de weinige maskermakers in Nederland, een paar huizen verder op de Zuidsingel en na een kort gesprekje met rabijn Evers in de Muurhuizen kwam al snel het Poerimfeest en het verhaal van Esther in beeld.

Op het Poerimfeest herdenken de joden dat op deze dag het lot van het joodse volk, dat in de vijfde eeuw v.Chr. in ballingschap leefde in het Perzische Rijk, een wending nam en het van uitroeiing werd gered. Dit wordt beschreven in het verhaal van Ester dat in het gelijknamige boek uit de Tenach staat beschreven. Koning Achasjveros (waarvan sommige geleerden zeggen dat het Xerxes was, maar anderen dat het Artaxerxes II is geweest) had de Jodin Esther tot vrouw genomen en daarmee werd zij ook koningin. Haar neef en pleegvader Mordechai was ter ore gekomen dat de Perzische antisemitische hoveling ‘Haman’ een complot aan het smeden was om de Joden uit te roeien. Haman had daarvoor naar goed Perzisch gebruik door middel van het lot bepaald op welke dag hij dit zou doen. Mordechai deelde dit aan Ester mee en dankzij haar hoge positie wist zij dit aan haar gemaal de Perzische koning over te brengen zodat er op tijd tegenmaatregelen konden worden genomen. Het resultaat was dat Haman met zijn zoons en verdere trawanten zelf ter dood werd gebracht en deze potentiële doemdag voor de joden veranderde in de feestdag Poerim.

Door joodse kinderen wordt op het Poerimfeest bij het voorlezen van de boekrol van Esther in de synagoge een 'Hamanratel' gebruikt om veel kabaal te maken als de naam van ‘Haman’ valt met de enige bedoeling om zijn naam te verminken en de 'antisemiet' symbolisch te vernederen.

Dat moet Benjamin Cohen ook gedacht hebben bij het bouwen van zijn huis om het gelaat van de belangrijke, antisemitische hoveling ‘Haman’ te gebruiken om zich van zijn hemelwater te ontdoen. Meer vernerderd, dan om als waterspuwer door het leven te moeten gaan kun je tenslotte niet worden.